'De neiging tot extremisme zit in alle religies' - Religie - TROUW: "De overheid mag zich best bemoeien met religie, zegt de Britse godsdienstsocioloog Linda Woodhead. Want onbegrensde godsdienstvrijheid speelt fundamentalisten in de kaart.
Woodhead waarschuwt voor de gevaren van onbelemmerde godsdienstvrijheid. Gematigde krachten, die volgens haar volop aanwezig zijn, worden te weinig gehoord. "Religies zijn van nature geneigd om extremistisch geworden. Mensen denken ten onrechte dat religies van nature goed en vreedzaam zijn. Maar als er te weinig ruimte en aandacht is voor de matigende krachten, kan elke religie extremistisch worden", zegt Woodhead.
"
...
In Groot-Britannië hebben we lang last gehad van gewelddadige katholieken. Toch zeiden mensen niet: 'In wezen zijn alle katholieken zo'. Het hielp zelfs niet om te zeggen dat de paus de Antichrist is, wat we wel wekelijks deden.
"Als je zegt dat dit extremisme het ware gezicht is van de islam, doe je precies wat IS wil. Waarom vermoorden de extremisten mensen? Omdat ze gruwen van het bewijs dat Europa daadwerkelijk liberaal is en positief kan zijn tegenover islam. Op wat voor locaties in Parijs sloegen ze toe? Daar waar mensen samen ontspannen. In een gemengde uitgaanswijk.
"IS houdt niet van het feit dat Syrische vluchtelingen goed worden behandeld in sommige Europese landen. Hun verhaal is: 'Europa voert een kruistocht en wil de moslims vernietigen'.
"Hoe meer wij zeggen: 'We vertrouwen moslims niet, islam is inherent gewelddadig', hoe gelukkiger IS wordt. Het bevestigt hun beeld: de ongelovigen willen de kinderen van Allah vernietigen. Hoe meer we daarin meegaan, hoe meer zij de agenda bepalen. Hun interpretatie van 'de ware islam' dringt binnen in de hoofden van Europeanen."
We nemen het fundamentalistische vertoog over?
"Je zegt wat zij ook zeggen: 'Wij zijn goed, jullie zijn slecht'. Fundamentalistisch, zwart-wit. Dus de vraag is: laten we dat toe? Wie bepaalt de agenda? IS slaagt daar tot nu toe veel te makkelijk in. Het feit dat president Hollande al op de avond van de aanslagen de oorlog verklaarde aan IS, gevolgd door andere wereldleiders, zal de terroristen buitengewoon gelukkig hebben gemaakt. Het verheft hen tot veel meer dan een groep losgeslagen jongeren."
...
We hebben allemaal gezien hoe rampzalig het statement van president George W. Bush na 11 september 2001 heeft uitgepakt. Maar we [europa] maken gewoon dezelfde fout. Hoe zwaar bewapend je reageert, is geen uitdrukking van de mate waarin je het probleem serieus neemt."
/...
"We zitten in een grote religieuze transitie. We worden niet allemaal seculier. Veel mensen geloven op een spirituele, holistische manier. Het goede leven zit voor hen in hun relatie tot het geheel, tot de natuur, de anderen. Ik vrees dat politici hier te weinig oog voor hebben, ze luisteren enkel naar de oude stemmen.
/...
"Het christendom is niet behulpzaam geweest. Kerkleiders hebben de veranderingen niet omarmd. De meeste kerken waren heel traag in het bestrijden van kindermisbruik, ze boden er zelfs weerstand tegen. Zoals ze ook weerstand boden tegen gelijkheid voor vrouwen. In bepaalde opzichten zijn ze het dus roerend eens met de fundamentalisten. En dat is jammer, want verreweg het grootste deel van de gelovigen was en is voorstander van al die grote sociale veranderingen. Maar binnen de kerken krijgen zij geen stem."
/...
Hoe zit dit bij moslims?
"Ongeveer hetzelfde. Politici luisteren naar moslimleiders. Terwijl er onder jonge moslims wel degelijk veel onvrede is over hun imams, die niet thuis zijn in de Europese landen waar ze preken. Ze vinden die leiders wereldvreemd, maar ze staan tamelijk machteloos."
/...
Hoe komt dat?"Deels doordat regeringen en beleidsmakers dachten: het gaat uitsterven. Iedereen wordt atheïst. Vergissing. En deels doordat we geloven in godsdienstvrijheid, dus mogen we ons er niet mee bemoeien. Maar ook dat is een vergissing. Door een combinatie van medialogica, goedbedoelde wetten en religieuze vrijheidscampagnes worden juist de fundamentalistische vleugels van religie steeds opnieuw versterkt, terwijl de gematigde meerderheid niet gehoord wordt.
"Journalisten hebben vooral interesse voor de extreme varianten - de grote middenmoot levert geen spannend verhaal op. Intussen wordt zo steeds weer het beeld versterkt dat felle anti-homostandpunten de enige écht religieuze standpunten zijn."
En met de ervaringen van de Britten met de IRA in Belfast kunnen ze de burgeroorlog en Syrië nog 40 jaar rekken.
