Bij de populaire Amerikaanse tv-show Jeopardy! krijgen de deelnemers een beschrijving (het antwoord) en moeten ze er zelf de vraag bij bedenken. ‘Wie is Mickey Mouse?’ of ‘Wat is Chicago?’ De omschrijving is meestal behoorlijk cryptisch. De winnaars van Jeopardy! staan in de VS in hoog aanzien: zij beschikken over encyclopedische kennis en stalen zenuwen. Maar nu zijn Brad Rutter en Ken Jennings, de beste spelers ooit, verslagen door Watson, een computer van IBM.
Brad Rutter en Ken Jennings zijn de beste kandidaten van Jeopardy! ooit. Beiden zijn ze door hun deelname miljonair geworden.
IBM werkt al ruim drie jaar aan Watson. Nadat ze in 1997 de wereld versteld hadden laten staan met Deep Blue, een computer die van schaakgrootmeester Kasparov won, was het bedrijf toe aan een nieuwe stunt. Deep Blue won door pure rekenkracht, maar computationele taal is een veel grotere uitdaging. Taal is zo complex dat het niet om te zetten is in de enen en nullen waarmee een computer uit de voeten kan. Wat een woord betekent wordt vaak bepaald door de context. En die context kan de zin zijn waarin het woord voorkomt, maar ook de hele tekst.
Rekenen met taal
IBM heeft daarom niet geprobeerd om Watson de hele Engelse taal te leren. In plaats daarvan hebben ze hem heel veel voorbeelden van het Engels gegeven. Vele miljoenen documenten heeft Watson gelezen: romans, bijbels, encyclopedieën, alles waar zijn ontwikkelaars maar de hand op wisten te leggen. Al deze voorbeelden heeft Watson geanalyseerd. Welke woorden komen in elkaars context voor? Als ‘Hamlet’ en ‘Shakespeare’ vaak in elkaars buurt voorkomen, zullen ze waarschijnlijk wel iets met elkaar te maken hebben. Zo berekent Watson van alle woorden de relatie die ze tot elkaar hebben. En zo is taal dus toch omgezet naar rekenen.
Als Watson in Jeopardy! een vraag krijgt voorgelegd, kijkt hij naar de relaties van de woorden uit de vraag met andere woorden in zijn database. Het woord dat het sterkst geassocieerd met de woorden uit de vraag, zal waarschijnlijk het antwoord zijn. De ontwikkelaars van IBM hadden Watson zo ingesteld dat hij alleen op de knop drukte als hij voldoende zeker was van zijn antwoord.
Watson in je laptop
Het is IBM dus weer gelukt: alle media spreken de laatste dagen over de prestaties van Watson. En nu, hebben we binnenkort allemaal onze eigen Watson in huis? Dat zal nog wel even duren: Watson neemt een hele kamer aan servers in beslag. Bovendien zullen de buren niet blij worden van het lawaai dat hij maakt. En ook niet helemaal onbelangrijk, Watson is onbetaalbaar. Momenteel zal hij nog een paar miljoen dollar kosten. Maar IBM verwacht dat over vijftien jaar Watson op elke laptop zal draaien.
IBM heeft Watson onder leiding van David Ferrucci in meer dan drie jaar ontwikkeld. Watson paste niet achter de desk voor de Jeopardy!-kandidaten; hij neemt een hele kamer aan servers in beslag. In totaal beslaat Watson 10 rekken met elk 10 servers. Hij bevat zo’n 15 biljoen bytes. Dat komt overeen met ongeveer 2800 pc’s.
Hij zal dan ingezet kunnen worden voor veel meer dan een spelletje op tv. Overal waar beslissingen moeten worden genomen op basis van veel data, kan Watson een handje helpen. Denk bijvoorbeeld aan de arts die een diagnose moet stellen aan de hand van tientallen jaren aan medische literatuur. Of een rechercheur die op zoek moet naar een fraudeur in hele stapels aan bankafschriften. Maar natuurlijk ook als je gewoon wilt weten hoe die ene acteur uit Friends ook alweer heette.
Maar zoals we bij Jeopardy! konden zien, ook Watson maakt wel eens een foutje. Hij zal dus altijd nog even gecontroleerd moeten worden door een echt mens. En dat mens van vlees en bloed blijft ook nog altijd nodig voor de grote beslissingen in het leven. Hoe kan de rust in het Midden-Oosten terugkeren? Moet je doorgaan met die ene relatie? Watson zal je er geen zinnig antwoord op kunnen geven.
Lees ook:
- Quizcomputer Watson doet mee aan tv-show
- Het slimme zoeksysteem geeft antwoord
- Waarom is ‘waarom’ moeilijk voor computers?
- Hoe de computer woordbetekenis leert
"
