Uit een peiling van Nieuwsuur blijkt dat de Nederlandse kiezer mentaal nog niet klaar is voor verkiezingen. Ruim 73% van de kiezers geeft aan nog niet over hun ‘eigen schaduw heen te kunnen stappen’. Psychologen waarschuwen dat het onverantwoord is nu verkiezingen te organiseren.
In de huidige spanningen in Europa, de financiële en politieke crises vreest de kiezer dat politici gaan overcompenseren met maanden van holle retoriek, goochelen met cijfers en leiderschapdiscussies. “Ik kom net uit een scheiding”, aldus Jorieke Roelofs (37) uit Noordwijk. “Ik betwijfel of ik genoeg prozac heb om mij door deze tijd heen te loodsen.”
Politiek psycholoog Bert Bokhoven waarschuwt voor een te grote blootstelling aan politieke clichés. “Hervormen, verantwoordelijkheid nemen, politieke wil tonen, over de eigen schaduw heenstappen, daadkracht tonen, de rekening niet doorschuiven, de kiezer laten spreken, financiële afspraken nakomen, dictaten uit Brussel, partijprogramma’s doorrekenen, een totaalpakket presenteren, drie procent regel, de crisis in de portemonnee voelen, de crisis bezweren, antwoord geven op de crisis, het vertrouwen van de kiezer terugwinnen. Dit soort retoriek vergt een psychische weerbaarheid die lang niet iedere kiezer heeft.”
Nederland wacht vijf maanden TV-debatten, Pauw en Witteman, De Wereld Draait Door, Nieuwsuur, Buitenhof, peilingen, tweets, politici die over het landsbelang praten en commentatoren die de strategische afwegingen duiden. “Kunnen ze die verkiezingen niet organiseren als het weer wat rustiger is?”, vraagt Theo Blijaard (53), “ik ben nu druk met het zoeken naar een nieuwe baan en ik heb geen behoefte aan politici die roepen dat Nederland weer aan het werk moet.”
“De kiezer zal oplossing na oplossing aangeboden krijgen”, verwacht Bokhoven. “Het is alsof je een doodzieke patiënt aan vijftien medische experimenten tegelijk onderwerpt, die allemaal niet werken. Nu een campagne organiseren zal tot ernstige klachten leiden. Dan moet je denken aan langdurige hoofdpijn, huidafwijkingen en maagklachten.”
Bokhoven: “Het zou goed zijn als we eerst een referendum houden om de kiezers te vragen of ze klaar zijn voor verkiezingen. Even vragen hoe het met mensen gaat is wel het minste wat ze kunnen doen na de afgelopen periode.”
