Meer gelijkheid is over het algemeen goed nieuws voor armen. Maar ook rijken hebben er baat bij, wijst onderzoek keer op keer uit. Worden we als land gelukkiger als we het partijprogramma van de SP in praktijk brengen?
De ongelijkheid groeit in het rijke westen, waaronder in Nederland. In 2011 rapporteerde de OECD dat haar 34 lidstaten, waaronder Nederland, meer ongelijkheid kenden dan ooit eerder in de afgelopen dertig jaar[1]. De groeiende ongelijkheid staat in veel landen, waaronder de VS, op de politieke agenda – althans: de verschillende Occupy bewegingen doen wat dat betreft hun best. Er wordt ook wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de gevolgen van de groeiende kloof tussen arm en rijk.
Sommige rijken vinden een glas Château Pétrus a 500 euro een eerste levensbehoefte. Bron: Wikimedia Commons
De uitkomsten lijken wel uit het partijprogramma van de SP te komen. Zo is al langer bekend dat de armsten veel meer gezondheidsproblemen hebben dan gemiddeld. Ook blijken samenlevingen met veel ongelijkheid veel meer sociale problemen te hebben, variërend van tienerzwangerschappen tot geweldpleging en overgewicht. Dit heeft negatieve gevolgen voor de levenskwaliteit. Hier komt nog een nieuwe reden bij. Hoe meer rijkdom, hoe meer egoïsme en gebrek aan invoeling met anderen. Kortom: is iemand eenmaal rijk, dan zal die persoon weinig behoefte voelen dat te delen met anderen.
Ongelijkheid niet zo onschuldig als het lijkt
Volgens voorstanders van ongelijkheid is een groot verschil tussen arm en rijk onschadelijk of zelfs een krachtige prikkel voor de armen om harder te werken. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt echter het tegendeel. Een grote kloof tussen de haves en have-nots is zoweel slecht voor individuen als voor de samenleving als geheel. Kortom: het is een verstandig idee het verschil tussen rijk en arm niet te groot te laten worden.
Zucht naar rijkdom komt voort uit zoektocht naar status
Waarom drinken rijken kopi luwak koffie, gemaakt van door civetkatten uitgepoepte koffiebessen, terwijl wat snelfiltermaling waarschijnlijk veel lekkerder is? Waarom rijden rijken in een PC Hoofttractor, terwijl die dingen rampzalig moeilijk te parkeren zijn? De reden is de voortdurende wedloop met andere rijken om status. Boven een bepaald minimum, in Nederland is dat voor een alleenstaande anderhalf tot twee keer het minimumloon, betekent een vergroting cvan de rijkdom niet meer een vergroting van het levensgeluk. In zijn boek The Four Hour Work Week beschrijft Timothy Ferriss rijken, waarvan hun bezit meer last dan lust oplevert. Zo staan hun vele huizen vrijwel het gehele jaar leeg en hebben vooral hun -fors betaalde- butlers er veel plezier van. Ferriss was slim genoeg om ook zo’n rijke te worden, maar hij vertikte dat.
Als door hoge belastingen alle hoge inkomens dalen, worden ook minder luxe zaken statussymbolen. Ook worden rijken waarschijnlijk een stuk vriendelijker. Kortom: een beetje meer nivellering zou wel eens bepaald niet verkeerd uit kunnen pakken.
Bronnen
1. Income Distribution and Poverty: Data, Figures, Methods and Concepts, OECD rapport (2011)
