Al bijna tien jaar was Nederland erop voorbereid. Toch is de invoering van de eurocrisis in 2011 niet zonder slag of stoot verlopen. De Nederlander moet eraan wennen en klaagt over gestegen prijzen. Bestuurders maken zich zorgen en vragen zich af of een crisis, gecombineerd met een recessie, op de lange termijn wel houdbaar is.
Het concept werd begin 2002 gelanceerd met de introductie van de Europese Monetaire Unie: een gezamenlijke Europese staatsschuld die zo groot is dat terugbetaling welhaast onmogelijk is. De financiële markt diende in gevaar te raken en de gemeenschappelijke munt zou gaan wankelen. 2011 was het jaar dat de eurolanden er klaar voor moesten zijn.
Critici mopperen over het ontwerp van de huidige economische situatie. ‘Bij de invoering van de crisis zijn fundamentele weeffouten gemaakt’, aldus macro-econoom Bert Bokhoven van de Vrije Universiteit. ‘Eén bezuiniging in Italië kan al genoeg zijn om de markten te stabiliseren, waardoor de crisis als een nachtkaars uitgaat. Overheden zijn vrij om naar eigen believen te handelen, er is geen sprake van enig toezicht vanuit Brussel. De crisis oogt stabiel, maar is in feite een kwetsbare zeepbel.’ Bokhoven pleit derhalve voor resoluut handelen. ‘Als we ons beleid van rigoureuze hervormingen niet snel herzien, is deze crisis gedoemd tot de ondergang.’ We hebben dan andere geen keuze dan overstappen op een stabiele euro en die stabiliteit kan vervolgens overslaan op andere Europese landen. De gevolgen daarvan zijn niet te overzien.’
De eurocrisis wordt in Nederland met gematigd enthousiasme ontvangen. Ruim 84 procent van de burgers zegt er nog aan te moeten wennen. ‘Van mij had het niet zo nodig gehoeven’, aldus Ben Elker, data-analist te Bilthoven, ‘maar aan de gewone burger wordt niets gevraagd. Ik heb het gevoel dat die crisis ons gewoon door de strot geduwd wordt.’
Minister Jan Kees de Jager van Financiën verklaart de terughoudendheid van de Nederlanders te begrijpen. ‘Het is iets nieuws, dat is altijd eng. Waar is het goed voor en hoe zal het aflopen?’ Desalniettemin staat de bewindsman naar eigen zeggen noch altijd vierkant achter de huidige situatie. ‘Ik weet dat het moeilijk is, maar toch wil ik de burger vragen deze crisis een kans te geven. De mogelijkheden die zij op de lange termijn biedt zijn legio. Denk je eens in: in ieder euroland op dezelfde leeftijd met pensioen, overal de mogelijkheid voor een sabbatical die jaren kunnen duren. Eénwording was nog nooit zo lonend als nu.’
