Het kabinet wil dat burgers voortaan zelf kunnen kiezen door welke geheime dienst ze worden afgeluisterd. Sinds 2012 wordt iedereen in Nederland verplicht afgeluisterd. Nu is het nog zo dat de persoonlijke informatie van alle Nederlanders automatisch wordt verzameld door de NSA. Dat monopolie is niet meer van deze tijd, aldus minister Plasterk: ‘Wij vinden dat burgers zelf moeten kunnen aangeven bij welke inlichtingendienst ze zich thuis voelen.’
Overstappen is niet verplicht, maar kan wel gunstig uitpakken. Zo komt de Russische FSB met een speciale aanbieding. Nieuwkomers krijgen als welkomstgeschenk een fraaie mobiele telefoon toegestuurd uit Moskou. Ferdi Maggel (31) heeft het afgelopen jaar gekozen voor aanvullende afluisterdekking bij het Britse GCHQ. “Ik weet dat gekwalificeerde mensen mij afluisteren, dat geeft een heel veilig gevoel.”
Het nieuwe systeem biedt ook kansen aan jonge, ambitieuze inlichtingendiensten in eigen land. De AIVD is zo’n inlichtingendienst. Directeur Rob Bertholee denkt dat zijn startup de internationale concurrentie aankan: “Als standaard-inlichtingendienst heeft de NSA jarenlang niet aan klantenbinding hoeven doen. Ze hebben dus geen enkele ervaring met service en vriendelijkheid en daar kunnen we als AIVD echt iets toevoegen.”
Onder Nederlandse burgers zijn de Russische, Maltese en Engelse inlichtingendiensten geliefd. Rita Zwerink (49) uit Veenendaal kiest voor het Maltese HUN vanwege transparantie, persoonlijke aandacht en omdat de gekabelde informatie willekeurig kan worden gebruikt of verkocht. “Op die manier draag ik een steentje bij aan een betere wereld.”
Burgers krijgen na 2016 elk jaar opnieuw de gelegenheid om van afluisteraanbieder te veranderen. Mensen die willen overstappen naar een andere geheime dienst hoeven dit niet door te geven aan hun huidige geheime dienst: Plasterk: “In de meeste gevallen is je huidige geheime dienst daar al van op de hoogte.”
