De meest van de rijkdom in onze maatschappij is ge:investeerd in bedrijven of andere ondernemingen die al dan niet succes hebben. Daarom speelt toeval een belangrijke rol in waar uiteindelijk de rijkdom in de maatschappij terecht komt. Maar zorgt toeval er voor dat rijkdom wordt geconcentreerd in de handen van weinigen, of zorgt toeval juist voor een ‘eerlijke’ verdeling van geld? Slecht nieuws ahead…
Monopoly-ervaringen kloppen
Drie economen van de Universiteit van Minnesota hebben een versoepeld model ontwikkeld dat de effecten van toeval isoleert. Ze hebben iets ontdekt dat liefhebbers (of fervente haters) van het spelletje Monopoly al langer weten: het toeval speelt keer op keer rijkdom in de handen van een paar, steeds rijker wordende rijkaards. Als God dobbelt, helpt hij dus de rijken.
Laat rijke erfgenamen als Paris Hilton maar lekker veel belasting betalen, zeggen een aantal wetenschappers. Zo voorkom je dat alle rijkdom bij een handjevol mensen terecht komt.
De onderzoekers simuleerden het gedrag van een groot aantal beleggers die met gelijke hoeveelheden kapitaal begonnen en jaarlijks bepaalde beleggerswinsten realiseerden. Rijkdom bleef echter niet gelijkwaardig verdeeld, omdat elk jaar het beleggingssucces van een belegger door toeval werd bepaald. Een hoge opbrengst garandeerde dus niet extra hoge opbrengsten het volgende jaar en vise versa. Hoewel de kansen van elke belegger gelijk waren, wezen de simulaties uit dat keer op keer de rijkdom zich steeds meer concentreerde in de handen van enkelen. De reden: omdat opbrengsten exponentieel toenemen, zullen sommige deelnemers keer op keer geluk hebben en zo een steeds groter deel van de totale rijkdom in bezit hebben. Met andere woorden: het ontstaan van ongelijkheid is onvermijdelijk, aldus de onderzoekers.Bovendien voorspelde dit model veel beter dan klassiek-economische modellen hoe rijkdom na verloop van tijd verdeeld raakt, aldus Joseph Fargione, universitair hoofddocent ecologie, evolutie en gedragsleer en een van de onderzoekers.
Hoe meer casino-beleggen, hoe groter de verschillen tussen arm en rijk
Volgens het model hangt de snelheid waarmee rijkdom wordt geconcentreerd af van de variatie in opbrengsten. Dus hoe meer toeval, hoe meer rijke stinkerds en arme sloebers. Als dit proces zijn gang kan gaan, is over honderd jaar negentig procent van alle rijkdom in de VS in handen van slechts één procent van de bevolking. Nu is dat veertig procent. Hoe snel de economie groeit, maakt niet uit. Ook het opdelen van de rijkdom onder twee erfgenamen bleek niet uit te maken. Immers, ook de armen krijgen kinderen.
Slecht nieuws, niet alleen voor de 99% arme sloebers, maar ook voor de economie als geheel. Eén procent van de bevolking heeft natuurlijk veel minder ideeën dan de rest van de bevolking. Het resultaat: een monopolie van een paar bedrijven, want de rest van de bevolking heeft domweg het geld niet meer om voor zichzelf te beginnen en ideeën uit te voeren. De economie van een land verstikt en de economische groei stopt. Ook wordt de economie afhankelijk van het zakelijk succes van de enkele magnaten.
Liefdadigheid of erfbelasting
Hun conclusie: de overheid moet iets doen om de ophoping van kapitaal te stoppen. Tegelijkertijd moeten kapitalistische prikkels in stand blijven. Hun voorstel: een flink hoge belasting op erfenissen. De rijkaards kunnen natuurlijk ook zelf beslissen wat maatschappelijk productiefs met hun geld te doen. Bill Gates en Warren Buffett doen dat nu al. Want zeg nou zelf: het is toch veel leuker om met je geld een ernstige ziekte als AIDS of polio uit te roeien, dan je erfgenamen een leven van leegheid en nietsdoen te bezorgen? Daarom geeft Buffett zijn kinderen ook niet meer dan een paar miljoen elk. De rest stopt hij in een liefdadigheidsfonds.
"
