Na Paars II wist Mat Herben de status quo in het politieke landschap te doorbreken. Niemand kon meer om hem heen. Wat is er over van de politieke erfenis van Mat Herben?
Toen Mathieu Herben in 2002 een aardverschuiving veroorzaakte in de Nederlandse politiek, was hij voor velen nog onbekend. Hij begon zijn carrière als journalist bij het ministerie van Defensie, waar hij later hoofdredacteur zou worden. Later richtte hij in 1993 Leefbaar Linschoten op als uitvloeisel van zijn strijd voor het behoud van een hoogstamboomgaard. In 2002 werd hij ook op landelijk niveau een leider die een stem gaf aan het onbehagen in het land. Critici menen echter dat hij juist de bron was van dertig jaar maatschappelijke onvrede.
Bijna charismatisch
De vernieuwing die Herben teweegbracht uitte zich niet alleen in de inhoud maar vooral in de vorm. In een memorabel optreden in de Tweede Kamer was het Herben die met behulp van een rode clownsneus iets wilde zeggen. Het gebruik van attributen in het debat is sindsdien niet meer weg te denken uit de politiek. Politiek historicus Bert Bokhoven: “Vorig jaar ontstond ophef toen Jolande Sap een stekkerdoos gebruikte om een punt te maken in de Tweede Kamer. Je moet dat kunnen plaatsen in een historische context. Als je niet weet wie Mat Herben was en dat hij in 2003 een kamerdebat voerde met behulp van een clownsneus, dan zul je helemaal niets begrijpen van de stekker van Jolande Sap.”
Herben was een van de eerste Nederlandse politici die de status van popster bereikte. Toch is de blinde adoratie van zijn volgelingen nooit naar zijn hoofd gestegen. In 2004 besloot hij zelfs niet mee te doen aan de verkiezing van de Grootste Nederlander allertijden. Het kenmerkt de bescheidenheid van de bijna charismatische man.
Vrij weinig
Wat is er tien jaar na dato nog over van de ideeën van het fenomeen Mat Herben? Wat hebben andere partijen overgenomen van het Herbenistische gedachtegoed? Volgens historici is het nog te vroeg om een oordeel te geven over de politieke betekenis van Herben. Bokhoven: “Pas over honderd jaar zullen we weten of hem dan nog kennen.”
